Głos eksperta czy wizja i intuicja foundera?
Startupy posiadają wiele swoich definicji. Według Steve’a Blanka to tymczasowa organizacja, która poszukuje rentownego i skalowalnego modelu biznesowego. Twórca metody Lean Startup, Eric Ries tłumaczy zjawisko jako ludzką instytucję stworzoną z myślą o budowaniu nowych produktów lub usług w warunkach skrajnej niepewności. Definicja spiralna zaś zakłada, że startupem może być każda organizacja ograniczona w zasoby oraz niepewna popytu na swoje produkty. Niewątpliwe, sama nazwa „Startup” nadaje młodej firmie a czasami samej idei większego znaczenia. Jednak czy sam innowacyjny pomysł wystarczy, by stać się właścicielem prężnie rozwijającego się startupu? Wiemy jak to sprawdzić.
Stworzenie modelu biznesowego może wydawać się banalne, jest jednak niezbędne na początku przedsiębiorczej drogi zawodowej. Jak wygląda konkurencja na rynku? Kto będzie korzystał z mojego pomysłu czy rozwiązania? Jak dotrzeć do potencjalnych klientów? Jak utrzymać z nimi relację? W jaki sposób zwrócą się wydatki? Skąd pozyskać środki? To tylko kilka podstawowych, bazowych pytań, które należy sobie zadać. Większość z nich zamiast odpowiedzi przyniesie więcej niewiadomych, z którymi trzeba będzie sobie szybko poradzić. Przechodząc skrupulatnie przez ten etap, otrzymamy schemat działania oraz słabe i mocne strony naszej idei. Tutaj warto jednak zaznaczyć, czym różni się startup od klasycznego przedsiębiorstwa. W tym pierwszym przypadku rozwój i zmiany są codziennością. Nieustanne poszukiwanie rozwiązań, dostosowywanie się do potrzeb klientów, czy konieczność natychmiastowego reagowania na zmiany rynku to codzienność. Dlatego model biznesowy startupu w porównaniu z modelem biznesowym określonego przedsiębiorstwa będzie bardziej elastyczny.
Nie każdy, kto wpadł na rewolucyjny pomysł, jest jedynym specjalistą w danej dziedzinie. Dlatego tak istotnym jest systematyczne pogłębianie swojej wiedzy i wbrew instynktowi, uczenie się na cudzych błędach. W kilka sekund możemy wyszukać za pomocą internetu, czy ktoś na świecie chciał wdrożyć produkt, czy usługę podobną do naszej. Jeśli tak, to warto wyszukać, co się sprawdziło, a co kompletnie nie miało sensu i dlaczego. Dotarcie do tak szczegółowych informacji prawdopodobnie nie będzie łatwe jednak może ochronić przed ogromnymi stratami materialnymi, czy co gorsze utratą wiarygodności na rynku. Ważnym aspektem, który warto wziąć pod uwagę to zapał początkującego i euforia nowego pomysłu. Niestety, w ferworze emocji łatwo zapomnieć o racjonalnym podejściu. Dlatego nie warto ufać wyłącznie swoim przekonaniom. Badania rynku, opinie ekspertów, grupy analiz i ankiety pokażą nam, czego naprawdę brakuje i jaką szansę powodzenia ma nasz pomysł.
Skąd wziąć wiedzę biznesową? Prowadzenie startupu wymaga bezsprzecznie podejścia holistycznego i obiektywnego. Najświeższe nowinki technologiczne związane z naszym pomysłem, artykuły, książki, warsztaty, seminaria, spotkania, wywiady, kursy – ta lista, choć nie ma końca, powinna być podstawą dla każdego pomysłodawcy czy początkującego przedsiębiorcy. Planując zawładnięcie rynku, nie można zapominać o tym, że we własnej firmie musimy być specjalistą w każdej dziedzinie. Finanse, marketing, technologia, organizacja, sprzedaż czy zarządzanie zasobami ludzkimi będzie obecne w naszym życiu codziennie i to znacznie dłużej niż 8 etatowych godzin. No właśnie, co w przypadku, gdy już pracujemy, a startup chcemy rozwijać po godzinach? Jest to możliwe, jednak wymaga wielkiej dyscypliny i systematyczności. Na początkowym etapie może wystarczyć nawet kilka godzin tygodniowo. Dzięki skrupulatności w działaniach sprawdzimy, jak odbiorcy reagują na nasz pomysł i nie utracimy stałego źródła dochodu.
Według statystyk aż 9 na 10 startupów kończy się niepowodzeniem. Czego nigdy nie należy zrobić, by nasz pomysł nie znalazł się w tej dziewiątce? Nie można odpuszczać. Jeśli jesteśmy przekonani do pomysłu, jeśli te przekonania są poparte badaniami rynku, odpowiedź potencjalnych zainteresowanych jest twierdząca, to porażka powinna stać się wyłącznie lekcją. Istnieją sposoby na ograniczenie kosztów i ryzyka związanych z powstawaniem startupu. Z pomocą przychodzą instytucje specjalizujące się w finansowaniu, utrzymywaniu na rynku i napędzaniu rozwoju naszych przedsięwzięć.
1. Inkubatory przedsiębiorczości – na polskim rynku jest ich wiele. Są dedykowane głównie dla początkujących firm, osób odpowiadających za opracowywanie nowych technologii, czy studentów i doktorantów. Takie rozwiązanie wiąże się z miesięcznym, stałym kosztem niższym niż standardowe opłaty konieczne do pokrycia przez przedsiębiorcę. Inkubatory często zapewniają mentoring zawodowy, możliwość stałego kontaktu z doradcami i księgowymi, dedykowane warsztaty i konferencje oraz spore zniżki na wynajem miejsca w przestrzeni coworkingowej.
2. Dotacje z Urzędu Pracy – przed przystąpieniem do formalności związanych z otworzeniem startupu warto zapoznać się z możliwościami finansowania naszych przedsięwzięć. Urzędy pracy dysponują pulą środków, którą przeznaczają na inwestowanie w początkujących przedsiębiorców. Po spełnieniu wszelkich warunków, wypełnieniu dokumentów i okazaniu biznesplanu możemy uzyskać bezzwrotnie nawet do kilkudziesięciu tysięcy złotych na rozpoczęcie działalności.
3. JEREMIE – Jeremie to jedna z wielu możliwości uzyskania dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej czy startupu ze środków unijnych. To rozwiązanie polega na otrzymaniu nisko oprocentowanej pożyczki, której warunki są dużo korzystniejsze niż oferta banków. Dodatkowo kwota, o którą możemy wnioskować, wynosi nawet kilka milionów złotych. Głównym celem działania programu jest wsparcie zwiększania zdolności przedsiębiorstw i startupów do wdrażania i upowszechniania na rynku nowych rozwiązań będących kluczowymi w zidentyfikowaniu inteligentnych specjalizacji.
4. Inwestorzy – zewnętrzny inwestor to osoba prywatna lub firma, która wyrazi zainteresowanie i chęć pomocy w rozwoju naszego biznesu oraz wesprze przedsięwzięcie z własnych środków. Ta metoda jest prawdopodobnie jedną z najtrudniejszych form uzyskania pomocy. Wiąże się z trudnymi poszukiwaniami oraz koniecznością, np. dzielenia zysków czy oddaniem części udziałów.
5. Venture Capital – rodzaj finansowania przedsiębiorstwa przez zewnętrzną firmę w zamian za objęcie części akcji lub udziałów. W tym przypadku zewnętrzny inwestor staje się od razu współwłaścicielem startupu, więc może ingerować w podjęte decyzje lub dalsze etapy rozwoju.
Istnieją też sposoby i miejsca na to, by zdobywać specjalistyczną wiedzę i zminimalizować ryzyko błędów okołobiznesowych. W wielu poradnikach przewodzi zasada „Nie myśl, działaj”. To prawda, że chcąc zainwestować w swój rozwój i nowy startup nie da się zaplanować wszystkiego. W przypadku działalności tego typu niezbędnym jest bieżące monitorowanie zmian technologicznych i kierunku rozwoju. Eric Reis, przedsiębiorca i pomysłodawca metody Lean Startup wyjaśnił, co często przyczynia się do zawodowej porażki:
Zbyt wiele startupów zaczyna od pomysłu na produkt, którego według nich ludzie potrzebują. Poświęcają miesiące, a nawet lata na dopracowanie produktu, nie pokazując go potencjalnym klientom, choćby we wstępnej formie. Gdy mają problem z dotarciem do szerszej publiczności, jest to często spowodowane tym, że nigdy nie konsultowali się z potencjalnymi konsumentami i nie ustalili, czy produkt będzie dla nich atrakcyjny. (Cytat: theleanstartup.com). Eric Reis niewątpliwie jest ekspertem w swojej dziedzinie. Zapoznając się z twórczością i działalnością startupowych pionierów wiele możemy zyskać, jednak warto przeanalizować ich rady względem swoich pomysłów i przekonań. Ekspert bowiem radzi, a nie decyduje.
Rozpoczynając przygodę ze startupem, pomoc osób spoza przedsięwzięcia może okazać się niezbędna i zbawienna. Warto więc przypomnieć sobie przysłowie „kto pyta, nie błądzi”, nie poddawać się, próbować, spełniać i nieustannie rozwijać. Ryzyko związane z nowymi technologiami i startupami jest ogromne, jednak biorąc przykład z najlepszych – największe przedsiębiorstwa zaczynały od garaży i wielu upadków.
